Obiad podano, czyli co ptakom smakuje najlepiej zimą

Tytuł: Obiad podano, czyli co ptakom smakuje najlepiej zimą

Autor/wykonawca: dr Andrzej Górski, mgr Krzysztof Lewandowski 

Powiązanie z innymi zajęciami:
„Ptasie peregrynacje czyli jak i dokąd lecą ptaki ”.

Umiejscowienie w cyklu naukowym: eksperymenty i obserwacje, wyciąganie wniosków, pisanie sprawozdania,

Zalecany wiek uczestników: gimnazjum

Typ (forma) zajęć:  wyłącznie w okresie styczeń-luty

Wprowadzenie 
Wśród ptaków pozostających u nas na zimę dominują gatunki odżywiające się pokarmem roślinnym (nasiona, owoce). Zapotrzebowanie energetyczne ptaków w tym okresie jest bardzo wysokie, dlatego mimo że zjadają każdy napotkany pokarm preferują przede wszystkim pokarmy wysokoenergetyczne. Krótki zimowy dzień ogranicza okres żerowania ptaków do zaledwie kilku godzin na dobę, dlatego tez ptaki chętnie odwiedzają karmniki, gdzie najczęściej znajdują właściwy dla siebie pokarm.

Cele (zajęć) 
Celem zajęć jest określenie, który z zaproponowanych ptakom kilku rodzajów pokarmu jest przez nie wybierany najczęściej? Jakie gatunki ptaków korzystają z pokarmu wyłożonego w karmniku? Z jaką częstotliwością różne gatunki odwiedzają karmnik?

Zakładane efekty 
Uczeń potrafi rozpoznać gatunki ptaków zimujące w mieście (odwiedzające karmnik). Uczeń umie prowadzić dziennik obserwacji terenowych. Uczeń umie napisać sprawozdania z badań i wyciągnąć z nich wnioski. Uczeń współpracuje z innymi osobami w grupie. Potrzebne materiały i pomoce dydaktyczne: stopery, karty obserwacji.

Przebieg zajęć 
„Obiad podano, czyli co ptakom smakuje najlepiej zimą ” cz. I – 2 godziny lekcyjne
1) Zapoznanie z pospolitymi gatunkami ptaków zimującymi w Polsce.
2) Pokarm zimowy ptaków zostających na zimę w naszym kraju.
3) Omówienie karty obserwacji.
4) Omówienie przebiegu terenowej części ćwiczenia.

„Obiad podano, czyli co ptakom smakuje najlepiej zimą ” część II – 4 godziny lekcyjne
1) Podział grupy na dwuosobowe zespoły
2) Rozłożyć w karmniku 4-5 rodzajów pokarmu w ściśle odmierzonych ilościach
3) Prowadzić obserwacje przez 15 min. notując: - gatunki przylatujących ptaków - ich liczebność - częstotliwość przylotów poszczególnych gatunków
4) Po upływie 15 min. sprawdzić jakie rodzaje pokarmu i w jakiej ilości zostały przez ptaki zjedzone, a następnie uzupełnić pokarmy do sytuacji wyjściowej.
5) Wszystkie obserwacje zapisujemy w odpowiednich miejscach na karcie obserwacji.

 „Obiad podano, czyli co ptakom smakuje najlepiej zimą ” część III – 2 godziny lekcyjne
1. Opracowanie zebranych obserwacji w formie pisemnego sprawozdania
2. Na podstawie danych zebranych przez siebie i przez inne zespoły podczas pierwszego ćwiczenia dokonaj analizy materiału: - które rodzaje pokarmu są preferowane przez ptaki? - jakie gatunki ptaków korzystają z karmnika? - jak często poszczególne gatunki przylatują do karmnika?
3. Sporządź wykresy analizowanych zjawisk.
 4. Czy na podstawie przeprowadzonych badań można wyciągnąć wnioski czym najlepiej dokarmiać ptaki?

Czy przewidywana jest forma jakiegoś sprawozdania z wykonania eksperymentu (obserwacji)?
- Sprawozdanie w formie pisemnej.

Czy autor/wykonawca będzie mógł udzielić konsultacji po zajęciach w ramach Klubu Młodego Odkrywcy (internetowo) lub formie Żywej Biblioteki (konsultacje bezpośrednie lub internetowe)?
- TAK (internetowo)

Polecana literatura do tematu
Wszelka literatura poświęcona dokarmianiu ptaków. Np.: http://otop.org.pl/ptasie-porady/dokarmianie/czym-i-jak-dokarmiac/

Co dalej? (zadania po zajęciach)
Np. prezentacja multimedialna na szkolnym festiwalu nauki. Można prowadzić samodzielne obserwacje ptaków w miejscu zamieszkania.