piątek, 24 marca 2017

Koło Młodzi Naukowcy z Gimnazjum w Stawigudzie odbyło pierwsze zajęcia w ramach KMO



W dniach 17 – 18 marca 2017 r. podczas biwaku edukacyjno–rekreacyjnego uczniowie klasy I a, należący do koła „Młodych naukowców”,  w ramach KMO aktywnie uczestniczyli w zajęciach terenowych „Na tropie wiosny”.

W trakcie wyprawy do lasu wykonane zostały dwa ćwiczenia. Pierwsze, związane było z rozpoznawaniem podstawowych gatunków drzew i krzewów po bezlistnych pędach. Zadanie ułatwiała nam wnikliwa obserwacja wyglądu pojawiających się już pąków oraz umiejętność odniesienia swoich obserwacji do posiadanych atlasów z kluczami. Ćwiczenia nie były łatwe, ponieważ pąki są bardzo małe i dodatkowo pogoda spłatała nam figla i zaczął padać deszcz.

Drugie polegało na „osłuchaniu” za pomocą stetoskopu wybranych trzech okazów. Wsłuchiwaliśmy się w szumy związane z przepływem soków w pniach drzew i krzewów budzących się po spoczynku zimowym. Najgłośniej soki krążyły w leszczynie. Obydwa zadania utwierdziły nas w przekonaniu, że rośliny żyją i należy szanować otaczającą nas przyrodę gdyż jesteśmy jej integralną częścią.

Bogusława Chodorska







czwartek, 23 marca 2017

Warmińska Wylęgarnia aklimatyzowała rośliny


22 marca 2017 r.w szklarni WBiB odbyło się drugie spotkanie w ramach Klubu Młodego Odkrywcy (Warmińska Wylęgarnia) na temat aklimatyzacji roślin z warunków "in vitro" do "ex vitro". W czasie pobytu w szklarni dzieci zaprzyjaźniły się z wolontariuszką z Uniwersytetu III Wieku, którą przyjęły jako Babcię Kasię. Nawiązała się niesamowita relacja podczas wspólnej pracy oraz plany wspólnych spotkań. Obserwowanie tego zjawiska było niezwykle fascynujące.

W ramach wolontariatu w każdą środę w szklarni WBiB spotykają się osoby w różnym wieku, niektóre są już na emeryturze.Różne cele do osiągnięcia wynikające z różnicy pokoleń nie stanowią przeszkody do porozumienia na wspólnej płaszczyźnie i to z wzajemną korzyścią.

Teresa Jagielska














Barwy komórek roślinnych (drugi tydzień zajęć)










Mnożenie roślin, cz. 2, w laboratorium













niedziela, 19 marca 2017

Drugi cykl zajęć: 20-27 marca 2017



20 marca 2017 Szkoła Podstawowa w Butrynach

21 marca 2017 (SP nr 2 i SP nr 6 w Szczytnie)

23 marca 2017 Gimnazjum w Stawigudzie 

27 marca 2017 Lamkowo (Szkoła Podstawowa i Gimnazjum)

Barwy komórek roślinnych (ćwiczenia z mikroskopem)




Tytuł: Barwy komórek roślinnych (ćwiczenia z mikroskopem)

Autor/wykonawca: dr Katarzyna Głowacka, dr Wioletta E. Pluskota

Terminy zajęć: 20.03, 24.04, 22.05.2017

Umiejscowienie w cyklu naukowym: eksperymenty i obserwacje, wyciąganie wniosków.

Zalecany wiek uczestników:gimnazjum

Typ (forma) zajęć: zajęcia laboratoryjne (mała grupa do 15 osób)

Wprowadzenie


Barwniki w komórkach eukariotycznych spełniają bardzo ważne funkcje. Ich lokalizacja w komórkach jest ściśle określona. Niektóre barwniki zlokalizowane są w specjalnych organellach komórkowych takich jak chloroplasty, chromoplasty i wakuole. Substancje te odpowiadają za tak ważne procesy jak np. fotosynteza.

Cele (zajęć)

Poznanie właściwości i lokalizacji barwinków w komórkach roślinnych.

Zakładane efekty
Uczeń wie gdzie w komórkach gromadzone są barwniki i jakie funkcje pełnią.
Uczeń potrafi wykonać prosty preparat mikroskopowy i określić ogranelle gromadzące barwniki w komórkach.
Uczeń ćwiczy prawidłową obsługę mikroskopu świetlnego.

Potrzebne materiały i pomoce dydaktyczne

Zajęcia będą się odbywały w sali 118 Collegium Biologiae. Materiały potrzebne do wykonania prostych preparatów mikroskopowych: szkiełka podstawowe szlifowane (4 opakowania na grupę), szkiełka nakrywkowe o wielkości 24x32 (4 opakowania na grupę), owoce i warzywa.

Przebieg zajęć

W czasie zajęć uczestnicy przygotują proste preparaty mikroskopowe z tkanek roślinnych dokonując obserwacji chloroplastów i chromoplastów opisując ich lokalizację, wielkość i ilość w komórce. Uczniowie będą analizować właściwości i lokalizację flawonoidów oraz antocyjanów w tym zmiany ich zabarwienia w zależności od wartości pH.

Uczniowie otrzymają karty pracy na których będą notowali wyniki swoich obserwacji i przeprowadzonych eksperymentów.

Słowa kluczowe: barwniki roślinne, chlorofil, karotenoidy (karoteny, ksantofile), antocyjany, flawonoidy, betalainy, fotosynteza, roślinne antyoksydanty.





Pyłki kwiatowe i zarodniki grzybów jako miarki do mierzenia obiektów mikroskopowych

Pyłki kwiatowe i zarodniki grzybów jako miarki do mierzenia obiektów mikroskopowych

Autor/wykonawca: dr Dariusz Michalczyk

Terminy zajęć: 27.03, 24.04, 5.06 2017 r.

Planowana jest możliwość udostępnienia scenariusza zajęć w ramach Klubów Młodego Odkrywcy

Umiejscowienie w cyklu naukowym: obserwacje, wyciąganie wniosków,

Zalecany wiek uczestników: starsze klasy szkoły podstawowej, gimnazjum

Typ (forma) zajęć zajęcia laboratoryjne (mała grupa).


Wprowadzenie

Prosty mikroskop optyczny, który w rękach pionierów nowoczesnej biologii, jak Robert Hook czy Antoni van Leeuwenhoek, był drogocennym narzędziem badawczym, dziś stał się dość łatwo dostępną zabawką. Mimo wszystko do dziś możemy się uczyć od dawnych mistrzów takich cech jak spostrzegawczość, dociekliwość, staranność, a także dążenie do stosowania obiektywnych pomiarów w obserwacjach przyrodniczych. Pod względem tego ostatniego kryterium mamy dziś znacznie ułatwione życie. Leeuwenhoek wielkość obserwowanych pod mikroskopem obiektów porównywał do wielkości oka wszy. Miarka to niezbyt łatwa dziś do zdobycia, ale przeszukując Internet łatwo się przekonać, że przyroda wytwarza mnóstwo obiektów mikroskopijnych, stosunkowo trwałych i jednorodnych pod względem wielkości, idealnych do roli „przyrządów” pomiarowych. Ich przykładami mogą być zarodniki grzybów i pyłki niektórych roślin. W ramach tych zajęć spróbujemy więc korzystając z mikroskopu badawczego określić wielkość tych obiektów, a następnie posługując się zwykłymi mikroskopami szkolnymi użyć tych wzorców wielkości do mierzenia innych komórek i innych obiektów mikroskopowych. Przy okazji, sprawdzimy jak łatwo można obserwować niektóre tkanki przy wykorzystaniu kolodium (roztworu nitrocelulozy) i barwienia komórek… atramentem.


Zalecana literatura: wszelkie informacje o budowie i rozmiarach komórek, a także o historii obserwacji mikroskopowych; www.google.pl słowo kluczowe: komórka; zakres poszukiwań - grafika


Zakładane efekty
Uczeń wie że organizmy mają budowę komórkową, uczeń potrafi wyobrazić sobie kształty różnych komórek i stosunki ich wielkości, uczeń ćwiczy (trenuje) przygotowanie prostych preparatów mikroskopowych.

Potrzebne materiały i pomoce dydaktyczne: szkiełka mikroskopowe, kolodium, atrament, owocniki pieczarki, różne rośliny, atrament

Przebieg zajęć


Obserwowanie pod mikroskopem pyłków kwiatowych (nawłoci) i zarodników grzybów (pieczarki, czernidłaka? purchawicy?). Określanie wielkości tych obiektów przy pomocy mikroskopu badawczego z odpowiednim oprogramowaniem, a następnie użycie tych „standardów wielkości” do porównawczej oceny innych obiektów mikroskopowych, obserwowanych w prostych mikroskopach szkolnych.
Uczniowie wykonają rysunki i fotografie.

Autor,  razie wyraźnej potrzeby, będzie mógł udzielić konsultacji po zajęciach w ramach Klubu Młodego Odkrywcy (internetowo) lub formie Żywej Biblioteki.

Polecana literatura do tematu
  • Paweł de Kruif „Łowcy mikrobów” PZWL Warszawa, 1956 (może być w niektórych bibliotekach szkolnych). 
  • Wszelkie strony i publikacje poświęcone postaci Antoniego van Leeuwenhoeka.

Do samodzielnego zgłębiania przez uczniów lub nauczycieli, jako opiekunów klasy (zaleca się dostępne w sieci , z podaniem linków)

Co dalej? (zadania po zajęciach)


Zainteresowani uczniowie mogliby spróbować ściągnąć z Internetu możliwie efektowne fotografie możliwie różnorodnych komórek, a następnie w odpowiednim programie graficznym doprowadzić je wszystkie do wspólnej skali i zestawić w jeden efektowny plakat (łącząc ewentualnie z rysunkami czy fotografiami z naszych zajęć).

Biolog molekularny – współczesny Sherlock Holmes


Biolog molekularny – współczesny Sherlock Holmes

Autor/wykonawca: dr hab. Nina Smolińska, dr Agata Żmijewska, dr Grzegorz Panasiewicz

Terminy zajęć: 23.03, 6.04, 20, 04, 4.05. 2017


Cykl 2 zajęć ( każde spotkanie 3 h lekcyjne).

Biolog molekularny – współczesny Sherlock Holmes

Część I: Rozpoznawanie śladów biologicznych, izolacja materiału genetycznego oraz amplifikacja PCR.

Część II: Identyfikacja sprawcy zdarzenia kryminalnego z użyciem metod biologii molekularnej.

Umiejscowienie w cyklu naukowym:eksperymenty i obserwacje, wyciąganie wniosków, przedstawianie wyników na szkolnej konferencji naukowej.

Zalecany wiek uczestników: gimnazjum

(jeśli zajęcia mogą odbywać się w wariantach dla różnych grup wiekowy, proszę zaznaczyć taką opcję)


Typ (forma) zajęć: zajęcia laboratoryjne

Wprowadzenie

W dzisiejszym świecie ogromnym zagrożeniem dla ludzi są przestępstwa, ataki terrorystyczne i klęski żywiołowe, dlatego identyfikacja osobnicza ma ogromne znaczenie. Dzięki odkryciom z dziedziny biologii molekularnej, indywidualizacja śladów biologicznych i wskazanie konkretnej osoby, od której pochodzi dany ślad stały się możliwe. Ponadto, metoda opracowana przez K. Mullisa w latach 80, zwana techniką amplifikacji PCR (Polymerase Chain Reaction), umożliwiła badanie materiału zawierającego znikome ilości DNA i pozwoliła na analizę nawet częściowo zdegradowanego DNA.

W trakcie ćwiczeń prowadzący przedstawią krótkie wprowadzenia dotyczące tematów realizowanych ćwiczeń.

Cele (zajęć)


Ćwiczenia mają na celu poznanie metod biologii molekularnej stosowanych w diagnostyce kryminalistycznej.

Zakładane efekty

Uczeń wie co to są ślady biologiczne, DNA, rekcja PCR i jak je wykorzystać w identyfikacji osobniczej.

Uczeń potrafi typować i ujawniać ślady biologiczne w zależności od rodzaju zdarzeń kryminalistycznych, dobierać metodykę badawczą w zależności od rodzaju śladu, izolować DNA, przeprowadzać reakcję PCR i oceniać jakość produktu i analizować uzyskane wyniki, identyfikować płeć genetyczną na podstawie genu amelogeniny oraz sprawcę zdarzenia na podstawie polimorfizmów występujących w genomie człowieka.


Potrzebne materiały i pomoce dydaktyczne

Zestaw do izolacji DNA, zestaw BLUESTAR® Forensic, zestaw do amplifikacji PCR (Polimeraza Taq, startery, dNTP), agaroza, MidoriGreen, drobny sprzęt laboratoryjny jednorazowego użytku (końcówki do pipet, probówki typu eppendorf, PCRówki, rękawiczki).

Przebieg zajęć

Biolog molekularny – współczesny Sherlock Holmes

Część I: Rozpoznawanie śladów biologicznych, izolacja materiału genetycznego oraz amplifikacja PCR.

Teoretyczne omówienie zagadnień realizowanych na ćwiczeniach. W trakcie ćwiczeń uczestnicy przeprowadzą izolację gDNA oraz reakcję PCR genu amelogeniny oraz polimorficznych markerów genetycznych.

Część II: Identyfikacja sprawcy zdarzenia kryminalnego z użyciem metod biologii molekularnej.

Teoretyczne omówienie zagadnień realizowanych na ćwiczeniach. W trakcie ćwiczeń uczestnicy będą wykrywać plamy krwi zestawem BLUESTAR® Forensic, identyfikować płeć genetyczną na podstawie analizy fragmentów genu amelogeniny oraz sprawcę zdarzenia na podstawie polimorfizmów występujących w genomie człowieka.


Autorzy/wykonawcy będą mogli udzielić konsultacji po zajęciach w ramach Klubu Młodego Odkrywcy (internetowo) lub formie Żywej Biblioteki (konsultacje bezpośrednie lub internetowe).


Polecana literatura do tematu

Do samodzielnego zgłębiania przez uczniów lub nauczycieli, jako opiekunów klasy (zaleca się dostępne w sieci , z podaniem linków)

1) Ryszard Słomski (red), 2012 r., "Analiza DNA, teoria i praktyka", wyd. UP w Poznaniu.
2) Bal J. , 2008 r.,"Biologia molekularna w medycynie. Elementy genetyki klinicznej", wyd. PWN W-wa. 
3) Brown T.A, 2009 r.,"Genomy", wyd. PWN W-wa.

Jest możliwość wykorzystania zajęć w szkolnym festiwalu nauki (szkolna konferencja) - uczniowie będą mogli relacjonować wyniki eksperymentu w szkole, przed innymi uczniami.





Światło - źródło życia (ćwiczenia laboratoryjne dotyczące fotosyntezy i fluorescencji)

Światło - źródło życia (ćwiczenia laboratoryjne dotyczące fotosyntezy i fluorescencji)

Autor/wykonawca: dr hab. Agnieszka Piotrowicz-Cieślak, prof. UWM

Terminy zajęć: 21.03, 24.04, 4.05, 6.06. 2017

Scenariusz zajęć zostanie udostępniony w ramach Klubu Młodego Odkrywcy

Umiejscowienie w cyklu naukowym: eksperymenty i obserwacje, wyciąganie wniosków, przedstawianie wyników na szkolnej konferencji naukowej.

Zalecany wiek uczestników: starsze klasy szkoły podstawowej, gimnazjum

Typ (forma) zajęć: zajęcia laboratoryjne (mała grupa),

Wprowadzenie

Cykl zajęć (wszystkie zajęcia łącznie) będzie ukazywał cały proces naukowy: od hipotezy, eksperymentów i obserwacji, aż po wyciąganie wniosków, pisanie sprawozdań oraz udział w szkolnej konferencji naukowej (komunikowanie rezultatów badań). Duże znaczenie będzie miał bezpośredni i wielopłaszczyznowy kontakt z naukowcami (prowadzenie zajęć, konsultacje poza zajęciami, spotkania w szkole) aby młodzież mogła budować sobie realistyczne wyobrażenie o pracy naukowca. W ten sposób będzie wspierane budowanie kapitału naukowego wśród dzieci i młodzieży szkolnej.

Cele (zajęć)

- Poznanie wiadomości o fotosyntezie
- Przedstawienie i zapoznanie ze schematem przebiegu procesu fotosyntezy
- poznanie czynników wewnętrznych i zewnętrznych wpływających na przebieg fotosyntezy
- poznanie przebiegu fazy jasnej i ciemnej fotosyntezy

Zakładane efekty


Uczeń wie gdzie przebiega fotosynteza, potrafi umiejscowić proces i jego fazę w komórce roślinnej. Uczeń umie przedstawić słownie reakcje chemiczne procesu fotosyntezy. uczeń potrafi samodzielnie wyizolować chlorofil i rozdzielić go chromatograficznie

Potrzebne materiały i pomoce dydaktyczne: liście roślin, sączki bibułowe, lejek, zestaw probówek, pipeta, bagietka, etanol, benzyna, lampa kwarcowa, zlewka 100 cm3, 20% KOH, 20%HCI, paski bibuły chromatograficznej, moździerz, spektroskop, cylinder miarowy, mikropipeta, cylinder z doszlifowanym korkiem, żyletka, czarny papier,

Przebieg zajęć

Uczniowie podzieleni izolują chlorofil z roślin różniących się przebiegiem procesu fotosyntezy.
Wyizolowane barwnik rozdzielają chromatograficznie.
Określają właściwości fizyczne i chemiczne chlorofilu
Obserwują fluorescencję i widmo chlorofilu


Można ćwiczenia przeprowadzić w szkole.