czwartek, 17 stycznia 2019

Ogłoszenie naboru na drugi cykl zajęć w ramach projektu Warmińsko-Mazurski Uniwersytet Młodego Odkrywcy 2.0, semestr letni (luty-czerwiec 2019)

Ogłoszenie naboru na drugi cykl zajęć w ramach projektu Warmińsko-Mazurski Uniwersytet Młodego Odkrywcy 2.0, semestr letni (luty-czerwiec 2019) 

UWM w Olsztynie, w ramach projektu Warmińsko-Mazurski Uniwersytet Młodego Odkrywcy 2.0 (w ramach projektu w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020, Nr umowy: WND-POWR.03.01.00-00-U145/17-00),

ogłasza nabór na drugi cykl zajęć, realizowanych w semestrze letni 2018 (luty-czerwiec 2019) w ramach Uniwersytetu Młodego Odkrywcy 2.0.

(więcej o projekcie, oraz o zakresie oferowanych zajęć)

Rekrutacja dzieci i młodzieży prowadzona jest za pośrednictwem ankiety kierowanej do szkół. Oferta skierowana jest do wszystkich szkół w woj. warmińsko-mazurskim.

Zgłoszenie szkoły należy nadsyłać do 10 lutego 2019 drogą elektroniczną na adres mailowy: e-mail stanislaw.czachorowski@uwm.edu.pl (dr hab. Stanisław Czachorowski, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Wydział Biologii i Biotechnologii, UWM w Olsztynie, Plac Łódzki 3, 10-727 Olsztyn).

Formularz zgłoszeniowy szkoły uczestnictwa w Projekcie: plik PDF, plik Word;

Szkoły do realizacji projektu wybrane zostaną wg następujących kryteriów
Kryteria obowiązkowe:
- szkoła w woj. warmińsko-mazurskim;
- deklaracja szkoły o zorganizowaniu przejazdu
- poprawnie wypełnione dokumenty projektowe

Kryteria premiujące (dodatkowe):
- pochodzenie uczniów z terenów wiejskich i małych miasteczek (brane będzie pod uwagę miejsca zamieszkania uczniów) oraz wyniki egzaminów gimnazjalnych z roku 2016 i 2017 (preferowane będą szkoły z gmin i powiatów o niższych wynikach z przedmiotów przyrodniczych);
- udział w wytypowanych klasach uczniów niepełnosprawnych (aby zapewnić udział co najmniej 2% uczniów z niepełnosprawnością).;
- wcześniejszy udział nauczycieli jako opiekunów szkolnych projektów badawczych, klubów młodego odkrywcy,
- deklaracja szkoły o zorganizowaniu szkolnego festiwalu nauki z udziałem przedstawicieli samorządów i rodziców.

Szkoły typujące uczniów do udziału w zajęciach będą musiały uzyskać zgodę rodziców na udział niepełnoletnich uczniów w Projekcie oraz zgoda na przetwarzanie danych osobowych.

Wszystkie dokumenty na stronie: http://wbib.uwm.edu.pl/umo-20/regulaminy


poniedziałek, 14 stycznia 2019

Społeczne życie zwierząt i Noc Biologów 2019


Wraz z prof. Hanną Kędzierską wpadłyśmy na pomysł wykorzystania niewielkiego muzeum przyrody, które jest zlokalizowane w budynku obecnego Wydziału Nauk Społecznych UWM przy ul. Żołnierskiej 14 już na początku naszej współpracy z prof. Stanisławem Czachorowskim w projekcie UMO 2.0. Zdecydowałyśmy, że zorganizujemy tam grę terenową dla dzieci. Aby połączyć tematykę nauk społecznych z przyrodniczymi, nazwałyśmy ją „Społeczne życie zwierząt”. Chciałyśmy pokazać różne zachowania zwierzęce, które są podobne do ludzkich i vice versa. Tak powstała gra terenowa z rozwiązywaniem zadań i zagadek na temat interakcji i zjawisk w świecie zwierząt. W jej realizacji pomogła aplikacja na smartfony Actionbound, umożliwiająca przygotowanie zestawów zadań, które muszą być rozwiązywane krok po kroku, aby uzbierać odpowiednią liczbę punktów i przejść całą rozgrywkę, jednocześnie zdobywając wiedzę. Aplikacja umożliwia tworzenie kilku typów zadań (np. quiz lub misja), przygotowywanie slajdów informacyjnych, skanowanie kodów QR, a także umieszczanie rozwiązań zadań w postaci tekstu, zdjęcia, filmu lub nagrania głosowego.

W przypadku naszej gry, była to rozgrywka grupowa. Piętnaścioro dzieci w wieku 7-8 lat, biorących udział w grze, zostało podzielonych na trzyosobowe drużyny w drodze losowania obrazków ze zwierzętami, które jednocześnie były „bohaterami” gry. Były to małpy, lwy, słonie, wilki i pingwiny. W celu rozpoczęcia gry każda drużyna musiała zeskanować kod QR umieszczony przy wejściu do muzeum.

Zadania na każdym etapie były zróżnicowane. Pierwszym wyzwaniem było odnalezienie w muzeum i rozwiązanie krzyżówki. Miejsce jej ukrycia wskazywała zagadka na temat jednego ze zwierząt z muzealnych gablot. Hasło z krzyżówki nawiązywało jednocześnie do kolejnego zadania, które polegało na odkryciu reguł rządzących zachowaniami zwierząt w zakresie opieki nad potomstwem. Wśród 12 podanych reguł trzeba było wskazać 6 prawdziwych na podstawie informacji z krótkich filmów podlinkowanych w aplikacji. Następnie dzieci miały odnaleźć w muzeum puzzle ze zwierzęciem będącym symbolem ich drużyny i ułożyć je. Rozwiązanie w postaci fotografii gotowej układanki trzeba było załadować do aplikacji. Następnie zespoły miały przyporządkować nazwy grup tworzonych przez zwierzęta do obrazków z ich symbolami. Uzupełnieniem tego zadania było udzielenie odpowiedzi na pytanie, jakie jeszcze zwierzęta żyją w grupach. Takie zwierzę trzeba było odnaleźć w jednej z naszych gablot i zrobić mu zdjęcie. Kolejna karta zadań była ukryta ponownie w miejscu wskazanym przez zagadkę. Zadaniem było określenie jakie korzyści odnoszą zwierzęta z życia w stadach. Na podstawie podanych w aplikacji przykładów struktur w społecznościach mrówek i wilków, dzieci miały również narysować w jakiej grupie zwierząt chciałyby żyć. Niektóre rozwiązania można obejrzeć niżej.

Dzieci poznawały też sposoby komunikacji zwierząt, rozpoznając wydawane przez nie odgłosy, dowiadując się o śladach zapachowych pozostawianych przez mrówki, czy o echolokacji nietoperzy (a także szukając prawdziwego nietoperza w muzeum). Mogły także zobaczyć przykład mowy ciała psa, a następnie podjąć próbę dopasowania psich sposobów komunikowania emocji do emotikonek używanych powszechnie przez ludzi w wiadomościach tekstowych.

Kolejna porcja wiedzy dotyczyła zwyczajów zwierząt takich, jak przynoszenie sobie nawzajem prezentów (jak robią pingwiny, szpaki, czy wilki), pożegnania martwych członków stada (jak robią słonie), czy tańców godowych (w wykonaniu łabędzi). Zostały one porównane do analogicznych zwyczajów i rytuałów ludzkich. W ostatnim zadaniu dzieci miały przedyskutować, jakie jeszcze zachowania lub rytuały ludzi można porównać do zachowań zwierzęcych, a wyniki tej dyskusji umieszczały w aplikacji w formie nagrania głosowego.

Podczas wykonywania najtrudniejszych dla nich zadań, w dowolnym momencie rozgrywki, dzieci mogły korzystać z banków podpowiedzi – były to laptopy z dostępem do Internetu, rozstawione w muzeum oraz sąsiedniej sali dydaktycznej. Każdy zespół mógł też liczyć na pomoc swojego dorosłego opiekuna (w organizacji gry pomagali nam studenci: Alan Frankowski, Joanna Tymcio, Magdalena Dołęga, Patrycja Fedusio). Ostatecznie wszystkie drużyny ukończyły grę z sukcesem i mogły wybrać sobie przydatne nagrody - zeszyty, notesy, długopisy, kolorowe flamastry. Dodatkową atrakcją była możliwość oglądania i fotografowania eksponatów w naszym muzeum. Radości było co niemiara! Gra będzie wykorzystywana podczas kolejnych wydarzeń popularyzujących naukę w Olsztynie.

Dr Monika Grochalska







środa, 9 stycznia 2019

Bulwy jadalne, znane i nieznane zapowiedź spotkań w ramach kawiarni naukowej


Noc biologów tuż, tuż. Są jeszcze wolne miejsca na niektóre pokazy i zajęcia. Szczegółowy program Nocy Biologów dostępny na stronie: http://www.nocbiologow.pl/index.php?id=jednostka&nazwa=olsztyn. Wstęp na wystawy bez rezerwacji. Zachęcamy na wizyty popołudniowe i wieczorne. W szklarni będzie nieco kulinarnie i tajemniczo. To przedsmak spotkań w ramach kawiarni naukowych.

Bulwy jadalne, znane i nieznane (11 stycznia, 2019, Noc Biologów)
Prowadzą: mgr Teresa Jagielska, Zespół Wiedźmuchy
Bulwa to zgrubiała część pędu lub korzenia, która jest roślinnym organem rozmnażania wegetatywnego, pełni też funkcję spichrzową. Dzięki zgromadzonym w niej substancjom odżywczym, może być źródłem pożywienia ludzi i zwierząt. Wiele roślin bulwiastych, które uprawiamy w Polsce pochodzi oryginalnie z kontynentu Ameryka. Na warsztatach porównamy wartość bulw, które są nam znane, np. ziemniak z mniej znanymi jak topinambur czy dalia, które też były pożywieniem Indian. W planie degustacja po obróbce termicznej. 
W godzinach 18.00-19.00 w warsztatach wezmą udział tajemnicze Wiedźmuchy.
Na tegoroczną Noc Biologów przygotowaliśmy ponad 100 różnych wykładów, pokazów, laboratoriów, wystaw, gier edukacyjnych, warsztatów. W tym roku Noc Biologów dofinansowana jest m.in. Projekt pn. ,,Warmińsko-Mazurski Uniwersytet Młodego Odkrywcy 2.0” współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Nasiona traw pod mikroskopem


NOC BIOLOGÓW 11 stycznia (piątek) 2019 r.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Miejsce: Pracownia Katedry Łąkarstwa i  Urządzania Terenów Zieleni,
ul. Plac Łódzki 1, sala 20 (Kortowo, miasteczko uniwersyteckie),
Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa 

(fot. Rasbak, Wicimedia Commons)
Kategoria: Warsztaty i pokazy
Czas trwania:  90 minut
Temat: Nasiona traw pod mikroskopem
dr Anna Bałuch-Małecka, dr Jacek Alberski, dr hab. Marzenna Olszewska

Cel:
Uczestnicy warsztatów będą mogli zapoznać się z zróżnicowanym wyglądem nasion traw.  Poznają budowę i zasadę funkcjonowania mikroskopu (binookularu). Następnie przeprowadzą obserwacje wielu ciekawych nasion. Uczestnicy zobaczą jak przystosowały się nasiona trawy do kiełkowania i rozwoju w różnych siedliskach.
W przeprowadzonych warsztatach uczestnicy zapoznają się:
z nasionami traw
- z budową i zasadą funkcjonowania binookularu
- przystosowaniem nasiona trawy do kiełkowania w różnych siedliskach.

Metody pracy: Warsztaty i pokaz
Przebieg zajęć:
1.   Sprawdzenie listy obecności
2.   Wprowadzenie do tematu warsztatów.
4.   Przedstawienie podstawowych narzędzi: mikroskopu (binookularu).
3.   Przeprowadzenie obserwacji nasion traw pod mikroskopem. 
4.   Zapoznanie się z przystosowaniem nasion traw do kiełkowania w różnych  siedliskach.
5.   Nasion traw wykorzystane do obserwacji:
a.   Wyczyniec łąkowy – Alopecurus pratensis
b.   Beckmannia robaczkowata – Beckmannia eruciformis
c.   Drżączka średnia – Briza media
d.   Rozplenica (Piórkówka) japońska – Pennisetum japonicum
e.   Rozplenica (Piórkówka) wschodnia – Pennisetum orientale
f.    Kostrzewa czerwona i łąkowa – Festuca rubra i pratensis
g.   Życica wielokwiatowa – Lolium multiflorum
h.   Kupkówka pospolita – Dactylis glomerata
i.    Rajgras wyniosły – Arrhenatherum elatius  

wtorek, 8 stycznia 2019

Wystawa ornitologiczna na Noc Biologów 2019


Tytuł: Dokarmianie ptaków - jak i dlaczego? Prowadzący: dr Beata Dulisz

NOC BIOLOGÓW, 11 stycznia 2019 roku, Hol Collegium Biologiae, ul. Oczapowskiego 1A, godz. 8.00-22.00

Celem wystawy jest prezentacja różnych typów karmników i rodzajów pokarmów, odpowiednich dla różnych gatunków ptaków. Wystawa ma na celu udzielić odpowiedzi na często stawiane pytania: czy dokarmiać? czym dokarmiać? i jak dokarmiać?

Ekspozycja obejmuje:
1. Pokaz typów karmników zróżnicowanych pod względem kształtu, wielkości i sposobu ich ustawiania w środowisku. Zamieszczenie informacji dla jakiej grupy ptaków jest głównie skierowany dany typ karmnika, wskazanie zalet określonych rozwiązań konstrukcyjnych.
2. Pokaz innych struktur technicznych, wykorzystywanych do podawania pokarmu ptakom, m.in. silosów pokarmowych oraz stalowych spirali lub siatek.
3. Pokaz prostych sposobów umieszczania pokarmu poza karmnikiem, np. knedle pokarmowe w siatkach, mieszanka tłuszczów w łupinach kokosa, mieszanka nasion w Lupinach pomarańczy, itp.
4. Pokaz najchętniej zjadanych przez ptaki nasion wraz ze zwróceniem uwagi dla jakich grup ptaków są one najbardziej optymalne.
5. Pokaz owoców chętnie zjadanych przez ptaki – sposoby ich podawania.
6. Pokaz naturalnych źródeł pokarmu, z którego korzysta wiele gatunków ptaków, m.in. drzewa, krzewy i rośliny zielne, których owoce i nasiona zimą pozostają na gałęziach (oset, szczaw zwyczajny, śnieguliczka, berberys, ligustr, jarząb pospolity itp.).
7. Pokaz karmników, które można skonstruować samodzielnie w prosty sposób z wykorzystaniem materiałów recyklingowych, np. butelki PET, ceramiczne doniczki.

Podczas wystawy osoby prowadzące będą udzielały odpowiedzi, uzupełniały informacje. W trakcie będzie również uruchomiona prezentacja multimedialna o dokarmianiu ptaków. Część gatunków ptaków zostanie zaprezentowana w formie wypchanych modeli. Podczas wystawy najmłodsi uczestnicy będą mogli wziąć udział w zadaniu „Wyślij pozdrowienia” lub „Podaruj przyjacielowi zakładkę”, polegającym na pokolorowaniu sylwetek zimujących ptaków na przygotowanych zakładkach lub pocztówkach.


poniedziałek, 7 stycznia 2019

Zrób sobie chruścika - edukacyjne i przyrodnicze warsztaty oraz opowieści dla całej rodziny


Wspólne, rodzinne poznawanie przyrody i robienie zabawek z byle czego, czyli tego co normalnie wyrzucamy jako śmieci. W części warsztatowej rodzinne tworzenie zabawek (maskotek) edukacyjnych w formie chruścika z domkiem poprowadzi pedagog i pisarka Anna Mikita.


Uzupełnieniem warsztatów będzie opowieść przyrodnicza w formie bajki kamishibai o życiu chruścików pt. „O chruściku z Jeziora Czarnego”, w wykonaniu dr hab. Stanisława Czachorowskiego

Jest to jedna z ponad 100 propozycji na tegoroczną Noc Biologów i jednocześnie przykład wspólnych zabaw, nauczania i edukacji pozaformalnej w przestrzeni publicznej. Jak blisko domu obserwować przyrodę i jak z niczego można zrobić zabawkę edukacyjną oraz tworzyć opowieści o przyrodzie (wykorzystując mobilny internet). Chruściki to owady, które w stadium larwalnym żyją w wodzie, a stadium dorosłym żyją na lądzie prowadząc nocny tryb życia. Larwy budują przenośne domki lub sieci łowne. Są łatwe w obserwowaniu i występują wszędzie. Domki budują z przędzy jedwabnej, patyczków, części roślin, a także ze złota i drogich kamieni. 


Czas: 16.30-19.00 (Noc Biologów, 11 stycznia 2019 r.
Miejsce: Collegium Biologiae (hol)

Cały  program: http://www.nocbiologow.pl/index.php?id=jednostka&nazwa=olsztyn

środa, 2 stycznia 2019

A może na grzyby? (Noc Biologów 2019)



Są jeszcze wolne miejsca, m.in. na popołudniowe godziny. Proponujemy wystawę "Grzyby dla zdrowia", przygotowana przez dr hab. Annę Biedunkiewicz, dr. Dariusza Kubiaka, dr Elżbieta Ejdys, dr Ewę Sucharzewską.  Wystawa poświęcona różnym gatunkom grzybów znanych i mniej znanych ważnych dla zdrowia człowieka ( m.in. grzyby wykorzystywane w medycynie niekonwencjonalnej i ludowej). Pomoc w prowadzeniu zajęć: Studenckie Koło Naukowe Mykologów.

Do dzisiaj zgłosiło się już 400 uczniów ze szkół z całego regionu. Ze względu na bardzo duże zainteresowanie pojawiają się nowe propozycje w programie. Warto sprawdzić. Są też propozycje bez wymaganej wcześniejszej rezerwacji.

Szczegółowy program: http://www.nocbiologow.pl/index.php?id=jednostka&nazwa=olsztyn

wtorek, 1 stycznia 2019

Noc Biologów 2019 oraz wystawa Krajobrazy Warmii i Mazur - dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe regionu


Noc Biologów 2019 coraz bliżej. Przygotowaliśmy ponad 100 różnych wykładów, warsztatów, pokazów, wystaw, laboratoriów, zabaw edukacyjnych. Noc rozpocznie się o godzinie 8 rano i zakończy około 22 w nocy. Na dużą cześć zajęć trzeba się wcześniej rejestrować (wynika z ograniczonej liczny miejsc na salach laboratoryjnych). Co prawda większość porannych zajęć jest już zarezerwowana ale są jeszcze wolne miejsca w godzinach popołudniowych i wieczornych. I są także wystawy i wykłady, na które nie trzeba się rejestrować. Przykładem jest wystawa pt. Krajobrazy Warmii i Mazur - dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe regionu

Antropogeniczne krajobrazy Warmii i Mazur to interdyscyplinarne spojrzenie na dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe regionu. Krajobraz to nie tylko odczuwanie piękna i estetyka doznań, to także syntetyczne spojrzenie na ekosystemy i wielowiekowe oddziaływania antropogeniczne. Trwa Dekada Bioróżnorodności ONZ (2011-2020). Dlaczego różnorodność biologiczna jest tak ważna dla gospodarki i ochrony przyrody w skali lokalnej jak i globalnej? Jakie jest nasze regionalne dziedzictwo przyrodnicze? Tego się będzie można dowiedzieć oglądając przygotowaną wystawę.

Wystawa zdjęć i opisów wybranych roślin, grzybów i zwierząt Warmii i Mazur wraz z elementami etnografii oraz wykorzystania w dawnym i współczesnym ziołolecznictwie, gastronomii oraz perspektywy wykorzystania w biogospodarce. Wystawa zawiera wielkoformatowe wydruki zdjęć przyrodniczych Warmii i Mazur, krajobrazu rolnego, mozaiki siedlisk, stanowiących przykłady biogospodarki, wpisującej się w dawny krajobraz. Integralnym uzupełnieniem wystawy są internetowe wpisy na blogu, opisujące dokładniej wzajemne związki przyrody i kultury, z przykładami gatunków roślin, grzybów i zwierząt.

Na planszach wystawowym znajdują się kody QR, umożliwiające szybkie odwiedzenie opisowych stron internetowych, wraz ze zdjęciami i filmikami. Wystawa zawiera 10 wielkoformatowych wydruków ze zdjęciami roślin, grzybów i zwierząt oraz ekosystemów, krótkie opisy oraz QR Code (dla osób z mobilnym Internetem w smartfonach i tabletach), kierującymi do szerszych opisów znajdujących się w internecie.

Miejsce: Hol Kat. Ekologii i Ochrony Środowiska, Plac Łódzki 3, III piętro

Godziny: 08:00-22:00

Cały program Nocy Biologów 2019 w Olsztynie na stronie: http://www.nocbiologow.pl/index.php?id=jednostka&nazwa=olsztyn

Bieżące informacje na Facebookowym wydarzeniu: https://www.facebook.com/events/280630432485166/