Mnożenie roślin

Mnożenie roślin 

Autor/wykonawca: mgr inż. Teresa Jagielska, dr inż. Sylwia Okorska

Cykl trzech zajęć

1. Sposoby rozmnażania roślin w warunkach naturalnych
2. Mikrorozmnażanie roślin metodą „in vitro”
3. Obserwacja wzrostu i rozwoju roślin, ocena i wnioski. 

terminy zajęć (Szkoła Podstawowa w Szczytnie, Szkoła Podstawowa w Butrynach, zgodnie z przesłanym planem dla szkół)

• 6.03; 11.30-13.45 (szklarnia) 
• 21.03; 11.00-13.15 (laboratorium CB, sala 123) 
• 22.05; 11.30-13.45 
• 19.04; 10.00-12.15 
• 6.06 ;10.00-12.15

Umiejscowienie w cyklu naukowym:  eksperymenty i obserwacje, wyciąganie wniosków, pisanie sprawozdania,.

Zalecany wiek uczestników: starsze klasy szkoły podstawowej, gimnazjum

Typ (forma) zajęć:  zajęcia laboratoryjne (mała grupa)

Wprowadzenie 
Rozmnażanie jest złożonym procesem, w którym powstają nowe osobniki. W świecie roślin wyróżnia się dwa sposoby: generatywne i wegetatywne. Wykorzystując wiedzę o roślinach, w praktyce wybieramy najbardziej właściwą metodę. W toku zajęć uczniowie dowiedzą się, czym kierować się przy wyborze sposobu rozmnażania różnych grup roślin. Powszechnie wykorzystywanym do masowego rozmnażania jest sposób wegetatywny, który można przeprowadzić w warunkach sztucznych, metodami hodowli tkankowych in vitro. W trakcie cyklu uczniowie poznają zasady pracy w laboratorium roślinnych kultur tkankowych in vitro oraz szklarni, założą własne uprawy, dzięki którym będą mogli obserwować regenerację i wzrost roślin. Dokonają porównania i oceny wydajności i szybkości metod rozmnażania różnych gatunków roślin. Na tej podstawie sporządzą sprawozdania, które mogą być wzbogacone fotografiami.

Cel zajęć 
Zapoznanie uczniów z różnymi sposobami rozmnażania się roślin i ich walorami. Poznanie specyfiki pracy w laboratorium kultur tkankowych in vitro oraz w szklarni.

Zakładane efekty
Uczeń:
- wie w jaki sposób można rozmnażać rośliny,
- uczeń potrafi przygotować samodzielnie sadzonki roślin, wysiać nasiona i założyć hodowlę w warunkach in vitro, opisuje zjawiska i procesy zachodzące w roślinach, w kulturach in vitro roślin
- uczeń ćwiczy (trenuje) samodzielność, precyzję i zdolności manualne.

Potrzebne materiały i pomoce dydaktyczne:  jednorazowe rękawiczki, ręczniki papierowe, odczynniki chemiczne, materiały biurowe, nasiona, rośliny, koszyki, pojemniki, podłoża ogrodnicze.

Przebieg zajęć 
Zajęcia nr 1. Sposoby rozmnażania roślin w warunkach naturalnych – zajęcia przeprowadzone będą w szklarni Wydziału Biologii i Biotechnologii, ul. Heweliusza 22 (3 godziny lekcyjne) - zapoznanie z obiektem szklarni, - teoretyczne zapoznanie uczniów ze sposobami rozmnażania roślin (prezentacja roślin, nasion i podłoży ogrodniczych) - część praktyczna: przygotowanie podłoża i pojemników do roślin, samodzielne wykonanie sadzonek z różnych grup roślin (sadzonki liściowe, pędowe, zielne, itp.) oraz wysiew nasion, - rejestracja fotograficzna i opis doświadczenia.

Zajęcia nr 2. Mikrorozmnażanie roślin metodą in vitro
– zajęcia przeprowadzone będą w pracowni „Roślinnych kultur in vitro” , sala 123 Collegium Biologiae, ul. Oczapowskiego 1a (3 godziny lekcyjne)
- zapoznanie z pracownią kultur tkankowych in vitro, prezentacja różnych typów hodowli tkankowych,
- zapoznanie z zasadami pracy w laboratorium, pracą przy komorze laminarnej, rodzajami i sposobem sporządzania pożywek dla roślin i różnych typów hodowli,
- samodzielne założenie własnych hodowli z różnych typów eksplantatów w warunkach aksenicznych,
- rejestracja fotograficzna i opis doświadczenia.

Zajęcia nr 3. Obserwacja wzrostu i rozwoju roślin, ocena i wnioski – zajęcia przeprowadzone będą w pracowni „Roślinnych kultur in vitro” , sala 123 Collegium Biologiae, ul. Oczapowskiego 1a oraz w szklarni Wydziału Biologii i Biotechnologii, ul. Heweliusza 22 (3 godziny lekcyjne):
- obserwacja hodowli założonych przez uczniów na poprzednich zajęciach, ocena stopnia akseniczności, - ocena zdolności regeneracyjnych tkanek roślinnych,
- wykonanie fotografii spod binokularu i zwykłym aparatem,

Przewidziane są konsultacje dla uczniów i nauczycieli w formie żywej biblioteki

Polecana literatura do tematu

• „Rozmnażanie roślin” Jerzy Woźniak, Wwydawnictwo Buchmann 
• „Rozmnażanie 250 roślin przez sadzonki” Denis Retournard, Wydawnictwo DELTA 
• Wykłady i ćwiczenia z roślinnych kultur in vitro http://www.wbp.olsztyn.pl/~krist/skrypt/ 
• „Biotechnologia roślin” Stefan Malepszy, Wydawnictwo PWN, 2004 

Możliwa jest kontynuacja obserwacji oraz wykorzystanie wyników w trakcie szkolnego festiwalu nauki.