O Uniwersytecie Młodego Odkrywcy w skrócie

Cel projektu

Zasadniczym celem projektu jest popularyzacja wiedzy przyrodniczej i budowanie kapitału naukowego wśród młodzieży z woj. warmińsko-mazurskiego oraz wzmocnienie istniejących (i powołanie nowych) Klubów Młodego Odkrywcy, poprzez bliski i bezpośredni kontakt z naukowcami i udział w zajęciach, odbywających się w laboratoriach uniwersyteckich. Drugim istotnym celem będzie również wypracowanie modelu trwałej współpracy naukowców z UWM z młodzieżą szkolną a w efekcie nauczycielami wokół Klubów Młodego Odkrywcy oraz znaczące wzmocnienie istniejącej już sieci Klubów Młodego Odkrywcy w woj. warmińsko-mazurskim.

Koncepcja realizacji zajęć, z uwzględnieniem metodyki, wskazaniem grup docelowych objętych projektem i ich liczebności, typu proponowanych zajęć, czasu ich trwania oraz miejsc, w których zajęcia będą się odbywały

Zajęcia odbywać się będą w małych grupach (do 10 osób), w laboratoriach naukowych i salach Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM w Olsztynie. Prowadzone będą przez aktywnych naukowców, mających doświadczanie w pracy z dziećmi i młodzieżą szkolną. Tematycznie nawiązywać będą do aktualnych i rzeczywistych problemów naukowych lub wpisane będą w fabułę historycznych odkryć naukowych.  Cykl zajęć będzie ukazywał cały proces naukowy: od hipotezy, eksperymentów i obserwacji, aż po wyciąganie wniosków, pisanie sprawozdań oraz udział w szkolnej konferencji naukowej (komunikowanie rezultatów badań). Duże znaczenie będzie miał bezpośredni i wielopłaszczyznowy kontakt z naukowcami (prowadzenie zajęć, konsultacje poza zajęciami, spotkania w szkole) aby młodzież mogła budować sobie realistyczne wyobrażenie o pracy naukowca. W ten sposób będzie wspierane budowanie kapitału naukowego  wśród dzieci i młodzieży szkolnej.

Zajęcia adresowane są do uczniów ze szkoły podstawowej i gimnazjum (wiek 6-16 lat), głównie z okolic Olsztyna (szkoły wiejskie i z małych miejscowości). Środowiska te są w defaworyzowane w dostępie do ośrodków naukowych i mają mniejsze możliwości spotkania naukowców (wyobrażenia o nauce i pracy naukowców opierają się głownie o stereotypy telewizyjne i popkulturowe). Łącznie w  projekcie weźmie udział 70-90 (liczba uzależniona jest od liczebności klas, które zgłoszą się do projektu oraz możliwości zorganizowanego transportu do Olsztyna) dzieci z różnych grup wiekowych, w tym z przedziału wiekowego 6-12 oraz 13-16 lat.  Zajęcia odbywać się będą w małych grupach laboratoryjnych, liczących do 10 osób (przewidzianych jest zaledwie kilka wykładów dla większej grupy, w tym uroczysta inauguracja i zakończenie zajęć). Program zajęć przewidziany jest dla 8-10 grup uczniowskich i tematycznie dostosowany będzie do wieku i zainteresowań młodzieży. Część zajęć zrealizowana zostanie w oparciu o proste przyrządy badawcze lub proste obserwacje terenowe - co umożliwi kontynuację i samodzielne poszukiwania w warunkach domowych i szkolnych (pod merytoryczną opieką naukowców). Zajęcia odbywać się będą co dwa tygodnie przez cały semestr (łącznie 8 spotkań laboratoryjnych), od lutego do czerwca. Przewidziany czas trwania pojedynczego spotkania 2-3 h dydaktyczne (optymalny czas na realizację zajęć o charakterze laboratoryjnym i badawczym, niektóre zajęcia zaplanowane na 2 h, inne na 3 h dydaktyczne - uzależnione jest to od specyfiki zaplanowanego eksperymentu).

Zajęcia dotyczyć będą tematyki biologicznej i przyrodniczej. Cykl zajęć, trwających cały semestr na terenie uczelni, rozpocznie się uroczystą inauguracją, wzorowaną na inauguracji akademickiej.  Cykl zajęć zakończy się przygotowaniem sprawozdań (raportów z badań), które uczniowie przedstawia w formie referatów i pokazów na szkolnych mini piknikach naukowych. W rezultacie efektem odziaływania objęci zostaną także uczniowie z macierzystych szkół (co najmniej czterech różnych szkół) jak i ich rodzice oraz przedstawiciele samorządu. Zajęcia odbywać się będą w formie warsztatowej i laboratoryjnej, wykłady będą nieliczne (jedynie kilka rozpoczynających zwarty tematycznie cykl wykładów, wliczając uroczystą inaugurację i zakończenie zajęć z rozdaniem dyplomów). Odbywać się będę w salach i laboratoriach Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM w Olsztynie.

Równolegle z zajęciami  uruchomione będą nowe Kluby Młodego Odkrywcy (w ramach projektu, kierowanego przez Centrum Nauki Kopernik w Warszawie: www.kmo.org.pl). Członkami Klubu będą uczniowie uczestniczący w zajęciach, natomiast opiekunami tych klubów będą pracownicy naukowcy UWM, prowadzący zajęcia w ramach projektu. Do udziału i pracy w tych klubach (KMO) zaproszeni zostaną także nauczyciele ze szkół objętych projektem oraz inni uczniowie. W ramach istniejącej platformy internetowej KMO odbywać się będą konsultacje uczniów z naukowcami prowadzącymi zajęcia. Zakładamy, że zainicjowane KMO będą aktywne także po zakończeniu projektu, wraz z udziałem naukowców w roli opiekunów klubów i współpracujących z nauczycielami. Pracownicy Wydziału Biologii i Biotechnologii przygotują i udostępnią na platformie www.kmo.org.pl kilka scenariuszy zajęć o charakterze badawczym (możliwych do wykonania w warunkach domowych i szkolnych). Scenariusze zajęć udostępnione będą na wolnej licencji (Creative Commons), co ułatwi ich wykorzystanie w dowolnych KMO.

 Nową i autorską formą konsultacji będzie zorganizowanie „żywej biblioteki naukowej”. Pomysł nawiązuje do społecznych projektów „żywej biblioteki”, zainicjowanych w Holandii i od niedawna funkcjonujących w Polsce. W odróżnieniu od pierwotnego pomysłu na pierwszy plan wysunięta będzie nauka i naukowcy. „Żywa biblioteka naukowa” to spotkanie z naukowcem w formie konsultacji i rozmowy na określony temat (wiążący się ze specjalnością naukowca ale rozmowa przebiegać będzie w formie popularnonaukowej). Tak jak do biblioteki przychodzi się „spotkać” z książką, i poznać jej zawartość, tak można będzie spotkać się z wiedzą w formie pytań i rozmowy z konkretnym naukowcem. Przygotowany zostanie „katalog książek tytułami” - tj. zestaw tematów popularnonaukowych w powiązaniu z konkretnymi osobami (autor i tytuł „książki”).  W dwu wyznaczonych, weekendowych terminach uczniowie wraz z rodzicami (lub opiekunem ze szkoły) będą mogli przyjść do takiej „biblioteki” i w formie swobodnej rozmowy (zaproponowane będą przykładowe 3 pytania, które będzie można zadać w czasie konsultacji a jednocześnie ułatwią nawiązanie dyskusji). Aby ułatwić udział młodzieży mieszkającej poza Olsztynem, „żywa biblioteka” zorganizowana zostanie także w formie wideokonferencji (z wykorzystaniem dostępnych narzędzi na portalach społecznościowych, Skype, Facebook itd.). Wideo konsultacje przeznaczone będą dla Klubów Młodego Odkrywcy ale także z możliwością udziału dowolnych, chętnych uczniów z woj. warmińsko-mazurskiego (także tych, nie biorących bezpośredniego udziału w cyklu zajęć laboratoryjnych).

Pod koniec cyklu zajęć zorganizowane zostaną szkolne mini-festiwale nauki (szkolna konferencja naukowa), w czasie których uczestniczący w projekcie uczniowie zaprezentują na forum szkoły rezultaty swoich badań, obserwacji, eksperymentów. W konferencji szkolnej brał będzie udział naukowiec (Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM w Olsztynie) z wykładem otwierającym.

Tematyka części zajęć, realizowanych w ramach projektu, w popularnej i przystępnej formie opisywana będzie także na blogu wydziałowym (http://biologiaolsztyn.blogspot.com/) oraz blogu olsztyńskiej kawiarni naukowej (http://copernicanum.blogspot.com/), a przede wszystkim na niniejszym blogu, specjalnie do tego celu założonym. Autorami tekstów będą naukowcy oraz uczniowie (prace napisane pod opieką nauczyciela i/lub naukowca). Informacje o samym projekcie, idei Klubów Młodego Odkrywcy, możliwości udziału w „żywej bibliotece naukowej” upowszechniane będą na w/w blogach, Facebooku, Google + oraz w lokalnych i regionalnych mediach (celem jest przybliżenie zarówno samej pracy naukowca i sylwetki zawodu jak i upowszechnienie edukacji pozaformalnej, realizowanej w Klubach Młodego Odkrywcy).

Pod koniec zajęć uczniowie, nauczyciele i naukowcy, uczestniczący w projekcie, wypełnią ankiety ewaluacyjne. Każda grupa (w pytaniach dostosowanych do poziomu i specyfiki) odpowie na pytania dotyczące m.in. czego się nauczyli, jaką nową wiedzę uzyskali, jakie umiejętności nabyli, kto może pomóc w dalszym rozwoju, na co zwrócą uwagę w kolejnych tego typu zajęciach.