Więcej w wiadomościach Radia UWM FM
Czytaj także: niebawem ruszy Uniwersytet Młodego Odkrywcy
Warmińsko-Mazurski Uniwersytet Młodego Odkrywcy
Zasadniczym celem projektu jest popularyzacja wiedzy przyrodniczej i budowanie kapitału naukowego wśród młodzieży z woj. warmińsko-mazurskiego oraz wzmocnienie istniejących (i powołanie nowych) Klubów Młodego Odkrywcy, poprzez bliski i bezpośredni kontakt z naukowcami i udział w zajęciach, odbywających się w laboratoriach uniwersyteckich.
Drugim istotnym celem będzie również wypracowanie modelu trwałej współpracy naukowców z UWM z młodzieżą szkolną a w efekcie nauczycielami wokół Klubów Młodego Odkrywcy oraz znaczące wzmocnienie istniejącej już sieci Klubów Młodego Odkrywcy w woj. warmińsko-mazurskim.
Zajęcia odbywać się będą w małych grupach (do 10 osób), w laboratoriach naukowych i salach Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM w Olsztynie. Prowadzone będą przez aktywnych naukowców, mających doświadczanie w pracy z dziećmi i młodzieżą szkolną. Tematycznie nawiązywać będą do aktualnych i rzeczywistych problemów naukowych lub wpisane będą w fabułę historycznych odkryć naukowych.
Cykl zajęć będzie ukazywał cały proces naukowy: od hipotezy, eksperymentów i obserwacji, aż po wyciąganie wniosków, pisanie sprawozdań oraz udział w szkolnej konferencji naukowej (komunikowanie rezultatów badań). Koncepcja dydaktyczna oparta jest na modelu edukacji cyklicznej D. Kolba, podkreślającej rolę subiektywnego doświadczenia w procesie uczenia się (wiedza tworzona jest przez transformację doświadczenia): doświadczenie - obserwacja i refleksja - abstrakcyjna konceptualizacja - aktywne eksperymentowanie - działanie (zrób coś, pomyśl o tym, wyciągnij wnioski, zrób to inaczej). Takie podejście dobrze wpisuje się w metodę, stosowaną w Klubach Młodego Odkrywcy: obserwacja – dyskusja – eksperyment – wiedza – działanie. Duże znaczenie będzie miał bezpośredni i wielopłaszczyznowy kontakt z naukowcami (prowadzenie zajęć, konsultacje poza zajęciami, spotkania w szkole) aby młodzież mogła budować sobie realistyczne wyobrażenie o pracy naukowca. W ten sposób będzie wspierane budowanie kapitału naukowego wśród dzieci i młodzieży szkolnej.
Zajęcia adresowane są do uczniów ze szkoły podstawowej i gimnazjum (wiek 6-16 lat), głównie z okolic Olsztyna (szkoły wiejskie i z małych miejscowości). Środowiska te są w defaworyzowane w dostępie do ośrodków naukowych i mają mniejsze możliwości spotkania naukowców (wyobrażenia o nauce i pracy naukowców opierają się głównie o stereotypy telewizyjne i popkulturowe).
Łącznie w projekcie weźmie udział 70-90 (liczba uzależniona jest od liczebności klas, które zgłoszą się do projektu oraz możliwości zorganizowanego transportu do Olsztyna) dzieci z różnych grup wiekowych, w tym z przedziału wiekowego 6-12 oraz 13-16 lat.
Szkoły zainteresowane udziałem proszone są o kontakt (adres niżej). Wszystkie zajęcia są bezpłatne. Szkoła jednak musi się zobowiązać do zorganizowania bezpiecznego dojazdu dzieci i młodzieży na zajęcia oraz zorganizowania na zakończenie szkolnego festiwalu nauki. Liczba miejsc jest niestety ograniczona.
Zajęcia odbywać się będą w małych grupach laboratoryjnych, liczących do 10 osób (przewidzianych jest zaledwie kilka wykładów dla większej grupy, w tym uroczysta inauguracja i zakończenie zajęć). Program zajęć przewidziany jest dla 8-10 grup uczniowskich i tematycznie dostosowany będzie do wieku i zainteresowań młodzieży. Część zajęć zrealizowana zostanie w oparciu o proste przyrządy badawcze lub proste obserwacje terenowe - co umożliwi kontynuację i samodzielne poszukiwania w warunkach domowych i szkolnych (pod merytoryczną opieką naukowców).
Zajęcia odbywać się będą co dwa tygodnie przez cały semestr (łącznie 8 spotkań laboratoryjnych), od lutego do czerwca. Przewidziany czas trwania pojedynczego spotkania 2-3 h dydaktyczne (optymalny czas na realizację zajęć o charakterze laboratoryjnym i badawczym, niektóre zajęcia zaplanowane na 2 h, inne na 3 h dydaktyczne - uzależnione jest to od specyfiki zaplanowanego eksperymentu). Zajęcia dotyczyć będą tematyki biologicznej i przyrodniczej.
Cykl zajęć, trwających cały semestr na terenie uczelni, rozpocznie się uroczystą inauguracją, wzorowaną na inauguracji akademickiej. Cykl zajęć zakończy się przygotowaniem sprawozdań (raportów z badań), które uczniowie przedstawia w formie referatów i pokazów na szkolnych mini piknikach naukowych. W rezultacie efektem oddziaływania objęci zostaną także uczniowie z macierzystych szkół (co najmniej czterech różnych szkół) jak i ich rodzice oraz przedstawiciele samorządu. Zajęcia odbywać się będą w formie warsztatowej i laboratoryjnej, wykłady będą nieliczne (jedynie kilka rozpoczynających zwarty tematycznie cykl wykładów, wliczając uroczystą inaugurację i zakończenie zajęć z rozdaniem dyplomów). Odbywać się będę w salach i laboratoriach Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM w Olsztynie.
Tematyka zajęć laboratoryjnych i terenowych (do wyboru, dla różnych grup wiekowych):
• Nauka w puszce (warsztaty dotyczące metody badawczej);
• Budowa i właściwości fizykochemiczne białek;
• „Zacznij od chemii” (warsztaty laboratoryjne dotyczące chemii analitycznej, nieorganicznej i organicznej);
• Bez drobnoustrojów ani rusz (laboratorium mikrobiologiczne);
• Mikroby w naszej kuchni;
• Zakładamy MikroZoo (budowa własnego mikroskopu cyfrowego w domowych wa-runkach);
• Świat w kropli wody (organizmy jednokomórkowe środowiska wodnego);
• Biolog molekularny - współczesny Sherlock Holmes;
• Czy wiesz co jesz (ćwiczenia laboratoryjne dotyczące codziennego pożywienia);
• Czy można zobaczyć DNA;
• Ile chromosomów mają zwierzęta?;
• Od komórki do organizmu wielokomórkowego;
• Jak szybko poruszają się ślimaki;
• Czym się różni żaba od ropuchy;
• Czy bąk i trzmiel to te same gatunki;
• Czym różną się ryby żyjące przy dnie, w toni wodnej i żyjące przy powierzchni?;
• Przeciwciała - współczesne narzędzia w badaniach tajemnic mózgu;
• Tajniki techniki histologicznej;
• Pyłki kwiatowe i zarodniki grzybów jako miarki do mierzenia obiektów mikroskopowych;
• Geometria wzrostu ćwiczenia;
• Światło - źródło życia (ćwiczenia laboratoryjne dotyczące fotosyntezy i fluorescencji);
• Grzyby do zadań specjalnych - wiem co jem;
• Grzyby do zadań specjalnych - co mówią nam porosty (warsztaty laboratoryjne i zajęcia terenowe;
• Co kryje się pod powierzchnią liści (warsztaty, różne formy grzybów);
• Malowanie roślinami (zajęcia laboratoryjne, ekstrakcja barwników roślinnych);
• Mnożenie roślin (zajęcia laboratoryjne);
• Barwy komórek roślinnych (ćwiczenia z mikroskopem);
• Charakterystyka ekologiczna jeziora (zajęcia terenowe i laboratoryjne, bezkręgow-ce);
• Wpływ czynników atmosferycznych na aktywność ruchową owadów;
• Obiad podano czyli co ptakom najlepiej smakuje zimą (zajęcia terenowe);
• Jak i dokąd lecą ptaku (zajęcia terenowe).
Równolegle z zajęciami uruchomione będą nowe Kluby Młodego Odkrywcy (w ramach projektu, kierowanego przez Centrum Nauki Kopernik w Warszawie: www.kmo.org.pl). Członkami Klubu będą uczniowie uczestniczący w zajęciach, natomiast opiekunami tych klubów będą pracownicy naukowcy UWM, prowadzący zajęcia w ramach projektu. Do udziału i pracy w tych klubach (KMO) zaproszeni zostaną także nauczyciele ze szkół objętych projektem oraz inni uczniowie. W ramach istniejącej platformy internetowej KMO odbywać się będą konsultacje uczniów z naukowcami prowadzącymi zajęcia. Zakładamy, że zainicjowane KMO będą aktywne także po zakończeniu projektu, wraz z udziałem naukowców w roli opiekunów klubów i współpracujących z nauczycielami.
Pracownicy Wydziału Biologii i Biotechnologii przygotują i udostępnią na platformie www.kmo.org.pl kilka scenariuszy zajęć o charakterze badawczym (możliwych do wykonania w warunkach domowych i szkolnych). Scenariusze zajęć udostępnione będą na wolnej licencji (Creative Commons), co ułatwi ich wykorzystanie w dowolnych KMO.
Nową i autorską formą konsultacji będzie zorganizowanie „żywej biblioteki naukowej”. Pomysł nawiązuje do społecznych projektów „żywej biblioteki”, zainicjowanych w Holandii i od niedawna funkcjonujących w Polsce. W odróżnieniu od pierwotnego pomysłu na pierwszy plan wysunięta będzie nauka i naukowcy.
„Żywa biblioteka naukowa” to spotkanie z naukowcem w formie konsultacji i rozmowy na określony temat (wiążący się ze specjalnością naukowca ale rozmowa przebiegać będzie w formie popularnonaukowej). Tak jak do biblioteki przychodzi się „spotkać” z książką, i poznać jej zawartość, tak można będzie spotkać się z wiedzą w formie pytań i rozmowy z konkretnym naukowcem. Przygotowany zostanie „katalog książek tytułami” - tj. zestaw tematów popularnonaukowych w powiązaniu z konkretnymi osobami (autor i tytuł „książki”). W dwu wyznaczonych, weekendowych terminach uczniowie wraz z rodzicami (lub opiekunem ze szkoły) będą mogli przyjść do takiej „biblioteki” i w formie swobodnej rozmowy (zaproponowane będą przykładowe 3 pytania, które będzie można zadać w czasie konsultacji a jednocześnie ułatwią nawiązanie dyskusji). Aby ułatwić udział młodzieży mieszkającej poza Olsztynem, „żywa biblioteka” zorganizowana zostanie także w formie wideokonferencji (z wykorzystaniem dostępnych narzędzi na portalach społecznościowych, Skype, Facebook itd.). Wideo konsultacje przeznaczone będą dla Klubów Młodego Odkrywcy ale także z możliwością udziału dowolnych, chętnych uczniów z woj. warmińsko-mazurskiego (także tych, nie biorących bezpośredniego udziału w cyklu zajęć laboratoryjnych).
Pod koniec cyklu zajęć zorganizowane zostaną szkolne mini-festiwale nauki (szkolna konferencja naukowa), w czasie których uczestniczący w projekcie uczniowie zaprezentują na forum szkoły rezultaty swoich badań, obserwacji, eksperymentów. W konferencji szkolnej brał będzie udział naukowiec (Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM w Olsztynie) z wykładem otwierającym. Tematyka części zajęć, realizowanych w ramach projektu, w popularnej i przystępnej formie opisywana będzie na blogu wydziałowym (http://biologiaolsztyn.blogspot.com/) oraz blogu olsztyńskiej kawiarni naukowej (http://copernicanum.blogspot.com/). Autorami tekstów będą naukowcy oraz uczniowie (prace napisane pod opieką nauczyciela i/lub naukowca).
Informacje o samym projekcie, idei Klubów Młodego Odkrywcy, możliwości udziału w „żywej bibliotece naukowej” upowszechniane będą na w/w blogach, Facebooku, Google + oraz w lokalnych i regionalnych mediach (celem jest przybliżenie zarówno samej pracy naukowca i sylwetki zawodu jak i upowszechnienie edukacji pozaformalnej, realizowanej w Klubach Młodego Odkrywcy).
Kontakt i zgłoszenia:
dr hab. Stanisław Czachorowski, prof UWM
Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Wydział Biologii i Biotechnologii, UWM w Olsztynie
Plac Łódzki 3, 10-727 Olsztyn
Adres e-mail stanislaw.czachorowski@uwm.edu.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.